跳转到内容

庫曼語

维基百科,自由的百科全书
库曼语
母语国家和地区匈牙利王国
区域库曼地区
族群库曼人
語言滅亡1770以斯帖·瓦罗
語系
突厥语族
文字拉丁字母
語言代碼
ISO 639-3qwm
Glottolog

库曼语是一种由库曼人钦察人使用的突厥语族钦察语支语言;其与今日钦察-库曼语群的许多语言很相似。库曼语在许多中世纪文献中保存,如《库曼语手册》;以及一些近代手稿,如本笃会修士Johannes ex Grafing的笔记。[1]它曾是中东欧的有着大量文学遗产的书面语。后来成为金帐汗国通用语[2]

历史

Codex Cumanicus

库曼人是在金帐汗国前分布在东欧草原、黑海北岸的游牧民族。包括克里米亚鞑靼人卡拉恰伊人库梅克人巴尔卡尔人在内的许多突厥民族都是库曼人的后裔。今日,使用这些语言的民族属于钦察-库曼语支,语言和库曼语关系密切。

库曼语在匈牙利王国库曼尼亚地区于17世纪早期变得濒危。一般认为最后一名库曼语母语者是以斯帖·瓦罗,是考尔曹格居民,死于1770年。

库曼-钦察人曾在哈萨克斯坦俄罗斯格鲁吉亚匈牙利罗马尼亚(如巴萨拉布王朝)、摩尔多瓦比萨拉比亚保加利亚的历史上有着重要地位。[3]

语例

《库曼语手册》中一段库曼钦察突厥语主祷文如下:

Atamız kim köktesiñ. Alğışlı bolsun seniñ atıñ, kelsin seniñ xanlığıñ, bolsun seniñ tilemekiñ – neçik kim kökte, alay [da] yerde. Kündeki ötmegimizni bizge bugün bergil. Dağı yazuqlarımıznı bizge boşatqıl – neçik biz boşatırbız bizge yaman etkenlerge. Dağı yekniñ sınamaqına bizni quurmağıl. Basa barça yamandan bizni qutxarğıl. Amen![4]

乌古斯语支或更西的土耳其语中同一段文本写作:

Atamız ki göktesin. Alkışlı olsun senin adın, gelsin senin hanlığın, olsun senin dilediğin – nice ki gökte, öyle de yerde. Gündelik ekmeğimizi bize bugün ver. Günahlarımızı bağışla – nice ki bağışlarız biz, bize yamanlık edenleri. Ve bizi kötülüğün sınamasından kurtar. Tüm yamandan bizi kurtar. Amin!

参见

参考

  1. ^ Knauer, Georg Nicholaus. The Earliest Vocabulary of Romani Words (c. 1515) in the Collectanea of Johannes ex Grafing, a student of Johannes Reuchlin and Conrad Celtis. Romani Studies. 2010, 20 (1): 1–15. S2CID 170292032. doi:10.3828/rs.2010.1. 
  2. ^ Turkic written memorials. Old.unesco.kz. [2019-07-27]. (原始内容存档于2018-10-13). 
  3. ^ Sun, Kevin. Sun Language Theory, Part 2: The Steppes of Tartary (Tatar, Bashkir, Kazakh, Kyrgyz). Medium. 2019-04-07 [2019-09-17]. (原始内容存档于2019-12-14) (英语). 
  4. ^ Kuun, Géza et al.: Codex cumanicus, Bibliothecae ad templum divi Marci Venetiarum primum ex integro editit prolegomenis notis et compluribus glossariis instruxit comes Géza Kuun, Budapest 1880, XLIX. Archive.org. [2016-08-11]. 

书目

  • Güner, Galip (2013), Kıpçak Türkçesi Grameri, Kesit Press, İstanbul.
  • Mustafa Argunşah, Galip Güner (2015), Codex Cumanicus, Kesit Yayınları, İstanbul.

外部链接